Chiny sceptycznie podchodzą do globalnej strategii przeciwdziałania zmianom klimatycznym, choć w przeciwieństwie do USA i Kanady - ratyfikowały Protokół z Kyoto. Sprzeciwiły się, gdy próbowano go przedłużyć w 2012 r., uznając to za próbę zahamowania rozwoju ich przemysłu poprzez wysokie koszty energii. Argumentowały, że państwa, które rozwijały swój przemysł wcześniej – od XIX wieku - zdążyły już wyemitować swoje zanieczyszczenia, rozwinąć swoją gospodarkę i dobrobyt społeczeństw. Teraz zaś chcą ograniczać emisje, uniemożliwiając budowanie dobrobytu i ograniczanie biedy w krajach Trzeciego Świata.
Chiny przez całe lata unikały podejmowania sztywnych zobowiązań ograniczenia emisji CO2, ustalania celów (np. redukcji o 50% do 2050 r. na szczycie w Kopenhadze), a także nie wiązały się strategicznie z klimatyczną polityką państw Zachodu, stojąc po stronie krajów rozwijających się. Konkretne cele ograniczania emisji i oszczędności energii zostały wprowadzone dopiero w 11-tym planie pięcioletnim (2006-10). Także wobec zobowiązań międzynarodowych Chiny zachowały wstrzemięźliwość i w dalszym ciągu nie zmniejszały roli energochłonnych gałęzi przemysłu.
W efekcie odniosły ogromny sukces: wyciągnięcie z nędzy setek milionów Chińczyków w niezwykle krótkim czasie. To skutek zdecydowanej realizacji strategii „najpierw rozwój, później środowisko”, i to pomimo nacisków i presji Zachodu. W 2007 r. Chiny wydały pierwszy narodowy program klimatyczny, w którym wciąż priorytet ma ekonomia i sprawy społeczne:
„Zjawisko zmian klimatycznych jest fundamentalnie problemem postępu i musi być rozwiązany w ramach zrównoważonego rozwoju. Międzynarodowa współpraca musi rozpoczynać się od właściwego ujęcia potrójnego powiązania: wzrostu gospodarczego, społecznego rozwoju i ochrony środowiska. I musi gwarantować rozwój gospodarczy jako podstawę”.
Na skutek rozwoju przemysłowego nastąpił gwałtowny wzrost chińskich emisji CO2, które powiększyły się aż 18-krotnie od 1965 r. Chiny zostały największym światowym emitentem - aż 26% CO2 pochodzenia przemysłowego. W 2006 roku wyprzedziły Stany Zjednoczone.
Oczywiście dane te mogą być mylące, gdyż przeliczając emisje na mieszkańca (co oddaje poziom dobrobytu) przeciętny Chińczyk emitując 5,8 ton CO2 rocznie, pozostaje wciąż na poziomie 1/3 emisji Amerykanina. Chińczycy podnosili także argument, że należy kalkulować również konsumpcję, gdyż przy obecnym liczeniu kraje produkujące na eksport są obciążane tym, co konsumują importerzy.
I rzeczywiście, jeśli policzyć zużycie emisji CO2 nie w kraju, gdzie wyprodukowano produkty, ale tam, gdzie je skonsumowano, to emisje produkcyjne rosną w Europie dość wolno (a w Niemczech nawet spadają), ale zawarte w konsumowanych produktach szybko rosną we wszystkich krajach. Kraje bogatsze eksportują "brudną" emisyjnie produkcję, a w światowym podziale pracy zajmują "czyste", nisko-emisyjne miejsca pracy (np. w sektorze finansowym). W Chinach, jako „fabryce świata”, emisje rosną, gdyż podnosi się poziom produkcji i dobrobyt społeczeństwa. Ale i tak 1/3 wzrostu skonsumowali importerzy chińskich produktów, czyli kraje rozwinięte.
Zmiany klimatu są jednak strategicznym filarem dzisiejszego porządku światowego. Są obecne na agendzie wszystkich światowych organizacji, są także wśród politycznych warunków, jakie stawia Zachód przy nawiązywaniu kontaktów i wymianie handlowej. Za dostęp do swoich rynków Europa i USA żądały „wzięcia na siebie ciężarów ratowania globalnego klimatu” i zostania odpowiedzialnym udziałowcem („responsible stakeholder”) światowego systemu politycznego.
Pekin, świadom ryzyka zahamowania wzrostu, musiał znaleźć odpowiedź na tę strategię Zachodu. Zamiast jednak ograniczać rozwój gospodarczy, podwyższać koszty produkcji przemysłowej - wykorzystał koniunkturę do budowy nowej branży gospodarki - energii odnawialnej. Podszedł do tego w sposób, który zaskoczył Zachód, wykazując że chińskie myślenie strategiczne dorosło do wyzwań współczesnego świata.
Przyjrzyjmy się, jak Chiny stały się liderem światowego zielonego przemysłu, gdyż ich rewelacyjny sprint na szczyty tej branży jest pouczającym przykładem przemyślanego nadrabiania zaległości w nowoczesnych technologiach.
o czym w części 3...
- - -
Dla: Nowa Debata
poprawka: Chiny ratyfikowały protokół z Kyoto. Nie wiem, skąd mi się to wzięło, proszę o wyrozumienie Czytelników i dziękuje młodemu ekologowi (choć wrogo do mnie nastawionemu) za uważne czytanie. Poprawione w tekście. Tu jest lista krajów.
